เพลี้ยแป้งเพศผู้

เพลี้ยแป้งที่ระบาดในมันสำปะหลังมี4ชนิด

	1.เพลี้ยแป้งสีชมพู ( Phenacoccus manihoti Matile-Ferrero ) เพลี้ยแป้งสีชมพูเพศเมียสามารถสืบพันธุ์ได้โดยไม่อาศัยเพศและตัวอ่อนที่ฟักออกมาจากไข่จะเป็นเพศเมียเท่านั้น ซึ่งเรียกว่า Thelyotoky ไข่ระยะเริ่มแรกมี สีเหลืองอ่อน ซึ่งคล้ายกับไข่เพลี้ยแป้งสีเขียว แต่เมื่อใกล้ฟักไข่จะเปลี่ยนเป็นสีชมพูอ่อน ตัวอ่อนสีชมพูอ่อน เมื่อใกล้ระยะเปลี่ยนวัยสีลำตัวจะเข้มขึ้น การเปลี่ยนแปลงวัยสังเกตได้จากการทิ้งคราบขาวๆไว้ปลายลำตัว ตัวเต็มวัยมีการสร้างผงแป้งสีขาวปกคลุมลำตัว และเส้นขนปลายลำตัวสั้นหรือมองไม่เห็น ตัวเต็มวัยเพศเมียมีหนวดจำนวน9 ปล้อง ขายาวเรียว cerarius จำนวน 18 คู่ จำนวน 2 อันเท่านั้น ด้านบนของส่วนท้องไม่ปรากฏลักษณะที่คล้าย cerarius เรียงเป็นแถวพาดตามยาวของลำตัว
	2. เพลี้ยแป้งสีเขียว (Phenacoccus madeirensis Green) เพลี้ยแป้งสีเขียวเพศเมียมีผนังลำตัวสีเขียวอมเหลืองปกคลุมด้วยไขแป้งสีขาวด้านข้างรอบลำตัวมีเส้นแป้งสั้นๆ เส้นแป้งด้านท้ายลำตัวมีความยาวใกล้เคียงกับเพลี้ยแป้งสีชมพูแต่มีขนาดยาวมากกว่า ระยะไข่เริ่มแรกมีสีเหลืองอ่อน แต่เมื่อใกล้ฟักสีของไข่เปลี่ยนเป็นสีเหลืองซึ่งสีของไข่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงมากแต่เปลี่ยนแปลงเพียงความเข้มเท่านั้น ตัวอ่อนสีเขียว เมื่อใกล้ระยะเปลี่ยนวัยสีลำตัวจะเข้มขึ้น การเปลี่ยนวัยสังเกตได้จากการทิ้งคราบขาวๆไว้ปลายลำตัว ตัวเต็มวัยมีการสร้างผงแป้งสีขาวปกคลุมลำตัว ตัวเต็มวัยเพศเมียมีหนวดจำนวน 9 ปล้อง cerarius จำนวน 18 คู่ แต่ละคู่มี cerarian seta จำนวน 3 หรือมากกว่า ด้านบนของส่วนท้องมีรูรูปวงกลมเรียงตามขวางของลำตัวและมีลักษณะที่คล้าย cerarius เรียงเป็นแนวตาม ความยาวของลำตัวนอกจากนี้มีรูรูปห้าเหลี่ยมบนผนังลำตัวด้านล่าง
	3. เพลี้ยแป้งแจ็คเบียสเลย์(Pseudococcus jackbeardsleyi Bimpel&Miller) เพลี้ยแป้งแจ๊คเบียสเลย์เพศเมีย ผนังลำตัวสีเทาอมชมพู ปกคลุมด้วยไขแป้งสีขาว ด้านข้างลำตัวมีเส้นแป้งบางๆ ค่อนข้างยาว เส้นแป้งด้านท้ายลำตัวยาวกว่าเส้นแป้งด้านข้าง ไข่ระยะเริ่มแรกมีสีส้มอมแดงและเมื่อใกล้ฟักเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลแดง ระยะตัวอ่อนเริ่มแรกลำตัวเป็นสีแดงอ่อน และเมื่อเริ่มเปลี่ยนวัยสีของลำตัวจะสีเทาเข้มขึ้น การเปลี่ยนวัยสังเกตได้จากการทิ้งคราบขาวๆไว้ปลายล าตัวตัวเต็มวัยมีการสร้างผงแป้งสีขาวปกคลุม และเส้นขนด้านข้างลำตัวยาวและปลายท้องยาวกว่าเพลี้ยแป้งสีชมพูและเพลี้ยแป้งสีเขียว ตัวเต็มวัยเพศเมียมีหนวดจำนวน 8 ปล้อง ขาค่อนข้างยาวเรียว มีรูโปร่งใสเฉพาะบริเวณต้นขา (femur) และหน้าแข้ง (tibia) ของขาคู่หลัง cerarius มี จ านวน 17 คู่ คู่ที่ส่วนหัวมีcerariun seta 3 เส้น
	4.เพลี้ยแป้งลาย (Ferrisia virgata Cockerell) ตัวอ่อนมีสีเหลืองอ่อน กลมรี มองไม่เห็นส่วนหางคล้ายกับตัวอ่อนวัย 1 ของเพลี้ยแป้งสีเขียวไม่มีแป้งเกาะ จะมีแป้งเกาะหลังลอกคราบแล้ว 2-3 วัน และเห็นส่วนหาง ตัวเต็มวัยมีลักษณะตัวป้อมกลมรี ส่วนหลังและด้านข้างมีแป้งสีขาวเกาะตัวเต็มวัยเพศเมียผนังลำตัวสีเทาดำปกคลุมด้วยไขแป้งบางๆ สีขาว และมีแถบสีดำ 1 คู่ พาดตามยาวเกือบกึ่งกลางลำตัวด้านท้ายของลำตัวมีเส้นแป้งสีขาว 1คู่มีความยาวครึ่งหนึ่งของลำตัว ผนังลำตัวด้านข้างไม่มีเส้นแป้ง มีหนวดจำนวน 8 ปล้อง ขายาวเรียวมี cerarius 1 คู่อยู่บริเวณส่วนท้ายของลำตัว cerarius มีขนปลายแหลมขนาดใหญ่ 2 เส้น ผนังลำตัวด้านบนมี oral-rim tubular duct ซึ่งบริเวณรอบปากท่อเป็นแผ่นแข็งรูปวงกลมมีเส้นขน จำนวน 2-4 เส้นอยู่รอบ ๆ หรืออยู่ในรัศมีของวงกลมนั้น

การเข้าทำลายของเพลี้ยแป้ง

เพลี้ยแป้งในเงาะ	เพลี้ยแป้งในทุเรียน	เพลี้ยแป้งในน้อยหน่า
เพลี้ยแป้งในฝรั่ง	เพลี้ยแป้งในสับปะรด	เพลี้ยแป้งในลองกอง
เพลี้ยแป้งในมังคุด	เพลี้ยแป้งในมะเขือ	เพลี้ยแป้งในมะละกอ
เพลี้ยแป้งในลีลาลาวดี	เพลี้ยแป้งในมะนาว	เพลี้ยแป้งในพริกไทย

เพลี้ยแป้งทำความเสียหายต่อมันสำปะหลัง โดยการดูดกินน้ำเลี้ยงตามส่วนต่างๆ เช่น ใบ ยอด และตา ในส่วนของต้นที่ยังอ่อนอยู่ ยอดที่ถูกทำลายจะงอหงิกเป็นพุ่ม ลำต้นจะบิดเบี้ยวมีช่วงข้อถี่ ทำให้มีผลต่อคุณภาพท่อนพันธุ์ หัวมีขนาดเล็ก เปอร์เซ็นต์แป้งต่ำ หากการระบาดรุนแรงยอดจะแห้งตาย ถ้ามีระบาดในช่วงที่มันสำปะหลังอายุน้อย อาจทำให้ต้นมันสำปะหลังตายหรือไม่สามารถสร้างหัวได้ เพลี้ยแป้งจะระบาดรุนแรงในฤดูแล้งมากกว่าในฤดูฝนโดยเฉพาะฝนทิ้งช่วงเป็นเวลานาน แปลงที่มีการระบาดอย่างรุนแรงความเสียหายเกิดขึ้นเกือบ 100 เปอร์เซ็นต์

สามารถทำได้โดยวิธีเขตกรรม และวิธีกล ได้แก่ การไถพรวนดินหลายๆ ครั้ง และตากดินอย่างน้อย 2 สัปดาห์ เพื่อลดประมาณเพลี้ยแป้งและศัตรูพืชอื่นๆ ที่อยู่ในดิน หลีกเลี่ยงการปลูกมันสำปะหลังที่อาจทำให้ต้นมันสำปะหลังงอกและระยะแรกของการเจริญเติบโตอยู่ในช่วงแล้งหรือฝนทิ้งช่วงเป็นเวลานาน เนื่องจากเป็นสภาพแวดล้อมเหมาะกับการเจริญเติบโตของเพลี้ยแป้ง เมื่อตรวจพบเพลี้ยแป้งเริ่มเข้าทำลาย ให้ถอนต้น หรือตัดส่วนที่มีเพลี้ยแป้งนำไปเผาทำลาย และหากจำเป็นต้องปลูกใหม่ให้ใช้ท่อนพันธุ์ที่สะอาดปราศจากเพลี้ยแป้ง รวมทั้งการควบคุมโดยชีววิธี ทั้งแมลงห้ำและแมลงเบียน โดยกำหนดแนวทางการควบคุมตามพื้นที่ ที่พบการระบาด ดังนี้

พื้นที่ที่ยังไม่พบการระบาด

1. ใช้ท่อนพันธุ์สะอาดปราศจากโรค และแมลงทำลาย หรือไม่นำท่อนพันธุ์มาจากแหล่งอื่น
2. เก็บซากพืชออกจากแปลง ไถพรวนหลาย ๆ ครั้ง และตากดินอย่างน้อย 14 วัน
3. แช่ท่อนพันธุ์ด้วยสารฆ่าแมลงที่แนะนำก่อนปลูก เพื่อป้องกันเพลี้ยแป้งที่ติดมากับท่อนพันธุ์หรือระบาดมาจากแปลงข้างเคียง เนื่องจากเป็นระยะวิกฤติ จำเป็นต้องตัดวงจรชีวิตของเพลี้ยแป้ง หรือลดจำนวนเพลี้ยแป้งให้เหลือน้อยที่สุด
4. ตรวจแปลงสม่ำเสมอทุก 2 สัปดาห์ (หากพบการระบาดดูรายละเอียดในข้อ 2)

พื้นที่ที่มีการระบาดของเพลี้ยแป้ง

1. หลีกเลี่ยงการปลูกในฤดูแล้ง ควรปลูกช่วงต้นฝน ซึ่งฝนที่ตกต่อเนื่องจะทำให้การระบาดลดลง
2. ไถพรวนดินหลาย ๆ ครั้ง ตากดินอย่างน้อย 14 วัน
3. ต้องแช่ท่อนพันธุ์ด้วยสารเคมีที่แนะนำเพื่อกำจัดเพลี้ยแป้ง
4. ตรวจแปลงสม่ำเสมอทุก 2 สัปดาห์
5. มันสำปะหลังที่มีอายุ 1 – 4 เดือน หากพบระบาดไม่รุนแรงให้ตัดยอดที่มีเพลี้ยแป้งเกาะอยู่แล้วพ่นสารฆ่าแมลงบริเวณที่พบ หากรุนแรงให้ถอนทิ้งทั้งหมดแล้วนำไปทำลายนอกแปลง
6. หากพบการระบาดในมันสำปะหลังอายุ 5 – 8 เดือน ให้ตัดยอดหรือถอนต้นที่พบเพลี้ยแป้ง นำไปทำลายนอกแปลงและพ่นสารฆ่าแมลงบริเวณที่พบและบริเวณโดยรอบที่มีการระบาดทันที
7. หากพบการระบาดในมันสำปะหลังอายุมากกว่า 8 เดือน ควรเร่งเก็บผลผลิต ตัดต้นทิ้งนำไปทำลาย ทำความสะอาดแปลง แล้วปลูกพืชอื่นที่ไม่เป็นพืชอาศัยของเพลี้ยแป้งมันสำปะหลังแทน เช่น ข้าวโพด อ้อย ข้าวฟ่าง หรือทานตะวัน

การใช้สารฆ่าแมลงป้องกันกำจัดเพลี้ยแป้ง
การใช้สารเคมีฆ่าแมลงมีความจำเป็นเพื่อป้องกันในระยะแรกของการปลูกและลดปริมาณแมลงศัตรูพืชในช่วงที่เพลี้ยแป้งระบาดรุนแรง
การแช่ท่อนพันธุ์ สารฆ่าแมลงที่แนะนำ คือ

1. ไทอะมีโทแซม 25% WG อัตรา 4 กรัม/น้ำ 20 ลิตร
2. อิมิดาโคลพริด 70%WG อัตรา 4 กรัม/น้ำ 20 ลิตร
3. ไดไนทีฟูแรน 10%WP อัตรา 40 กรัม/น้ำ 20 ลิตร

การใช้สารฆ่าแมลงฉีดพ่นทางใบ สารฆ่าแมลงที่แนะนำ คือ อะเซทามิพริด, อิมิดาโคลพริด, บูโพรเฟซิน, ไดโนทีฟูแรน, ไทอะมีทอกแซม