สารเคมีที่ใช้ในการป้องกันกำจัดโรคพืช
แบ่งตามชนิดเชื้อที่เป็นสาเหตุ
1. สารเคมีป้องกันกำจัดเชื้อรา (Fungicides)
2. สารเคมีป้องกันกำจัดเชื้อแบคทีเรีย (Bactericide or Bacteriocide) สารบางชนิด เช่นสารประกอบของทองแดงมีคุณสมบัติในการป้องกันกำจัดทั้งเชื้อราบางชนิด และเชื้อแบคทีเรียด้วย นอกจากนี้การกำจัดเชื้อแบคทีเรียอาจจะทำได้โดยการใช้สารที่เป็นสารปฎิชีวนะ (antibiotics)
3. สารเคมีกำจัดไส้เดือนฝอย (Nematicide)
แบ่งตามคุณสมบัติการเข้าสู่พืช
1. สารเคมีที่ออกฤทธิ์แบบสัมผัส (contact fungicide)
ไม่ดูดซึม สารเคมีกลุ่มนี้เมื่อฉีดพ่นลงบนต้นพืชแล้วจะปกคลุมผิวพืชภายนอก ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อรา หรือยับยั้งการสร้างสปอร์บริเวณที่สัมผัสโดยตรง เป็นสารที่ใช้แบบป้องกัน (protectant) ก่อนที่พืชจะติดเชื้อ สารเคมีกลุ่มนี้มีประสิทธิภาพในการป้องกันกำจัดโรคได้กว้างขวาง ออกฤทธิ์ได้หลายจุด (multi-site actions) ในขณะที่สารเคมีชนิดดูดซึมมักจะออกฤทธิ์เพียงจุดใดจุดหนึ่ง (single-site action) จึงมีโอกาสน้อยที่โรคพืชจะสร้างความต้านทานต่อสารที่ออกฤทธิ์แบบสัมผัสกลุ่มนี้ได้ เช่น
สารอนินทรีย์ ได้แก่ กำมะถันผง กำมะถันเม็ดละลายน้ำ (sulfur); สารประกอบทองแดง(coppers)
สารอินทรีย์ ได้แก่สารในกลุ่ม
EBDC’s, Ethylene bis-dithiocarbamate: แมนโคเซ็บ-mancozeb; มาเน็บ-maneb; ไทแรม-thiram; ซีเน็บ-zineb
Propylene bis-dithiocarbamate: โปรปิเน็บ-propineb (Antracol)
Phtalimides: แคบแทน-captan; แคบตาโฟล-captafol
Chlorophenyls: คลอโรทาโรนิล-chlorothalonil
2.สารเคมีชนิดดูดซึม (systemic fungicide)
สารเคมีชนิดนี้เมื่อฉีดพ่นลงบนพืชแล้วจะถูกดูดซึมเข้าไปภายในเนื้อเยื่อพืช และสามารถเคลื่อนย้ายไปยังส่วนต่างๆ ได้ เหมาะสำหรับการรักษาพืชที่เพิ่งเริ่มเป็นโรค หรือเมื่ออาการของโรคยังไม่รุนแรงนักจึงจะได้ผลดี ได้แก่
- Imidazoles: โปรคลอราส-prochloraz (Octave, Sportak, Mirage), อิมาซาลิล-imazalil (Tilt)
- Piperazines: ไตรโฟลีน-Triforine (Saprol)
- Triazoles: ไตรดิมีฟอน-Triadimefon (Bayleton), เทบูโคนาโซล-Tebuconazole (Folicur), โปรปิโคนาโซล-Propiconazole (Tilt), เฮกซาโคนาโซล-Hexaconazole (Anvil), ไดฟีโนโคนาโซล-Difenoconazole (Amure), ไซโปรโคนาโซล-Cyproconazole (Alto)
- Phenylamides: เมตาแลคซิล-Metalaxyl (Ridomil)
- Benzimidazoles: ไทอาเบนดาโซล-Thiabendazole, เบนโนมิล-Benomyl (Benlate), ไทโอฟาเนต เมทิล-Thiophanate Methyl (Topsin-M), คาร์เบนดาซิม-Carbendazim
- Antibiotics: สะเตรปโตมายซิน-Streptomycin (Streptrol), กาซูดามายซิน-Gasukamycin, วาลิดามายซิน-Validamycin; Nitrophenyls: ไดโนแคบ-Dinocap (Karathane)
- Oxathiins: คาร์บ๊อคซิน-Carboxin (Vitavax)
- Strobilurins: อะโซไซสะโตรบิน-Azoxystrobin (Amistar), เครโซซิม เมทิล-Kresoxim-methyl (Stroby), ไตรโฟลไซสะโตรบิน-Trifloxystrobin (Flint)
- Carbamates: โปรปาโมคาร์บ-Propamocarb (Previcur N)
- Dicarboximides: ไอโปรดิโอน-Iprodione (Rovral), โปรไซมิโดน-Procymidone (Sumilex)
- Phosphonates: ฟอสอีทิล อะลูมิเนียม-Fosetyl Aluminium (Aliette), ฟอสโฟนิค เอซิด -Phosphonic acid (Phostrol)
